Czasami nawet najprostsze codzienne czynności stają się wyzwaniem, a wstanie z łóżka czy rozpoczęcie pracy wymaga motywacji na miarę zdobycia Mount Everestu.
Obniżony nastrój i brak energii mogą być spowodowane szeregiem czynników, bowiem nie każdy gorszy dzień świadczy o depresji.Niemniej jednak nie należy bagatelizować niepokojących objawów i udać się o pomoc do odpowiedniego specjalisty.
Depresja–jest stanem emocjonalnym z odczuwaniem smutku i przygnębienia. To choroba, podobnie jak nadciśnienie tętnicze czy cukrzyca. Choć dotyczy głównie umysłu i emocji, często cierpi również ciało, poprzez choćby odczuwanie nasilonych dolegliwości bólowych. Depresja nie jest chandrą, czyli przejściowym obniżeniem nastroju. Nie jest też obłędem, czyli utratą kontaktu z rzeczywistością, postrzeganiem nieistniejących rzeczy, wiarą w ich prawdziwość czy poważnymi zaburzeniami zachowania, wynikającymi z błędnego postrzegania rzeczywistości.
W języku medycznym/klinicznym depresja oznacza długotrwałe, uporczywe uczucie rozpaczy, braku nadziei różniące się jakościowo od przeżywanych przez osoby zdrowe odczuć smutku/nieszczęścia. U osób doświadczających klinicznej postaci depresji choroba utrudnia lub wręcz dezorganizuje normalne funkcjonowanie rodzinne, zawodowe czy towarzyskie.
Czy depresja jest chorobą psychiczną?
Objawy depresji dotyczą psychiki, a jej kryteria diagnostyczne są zawarte w międzynarodowej klasyfikacji zaburzeń psychicznych - pod tym względem jest ona chorobą psychiczną. Nie jest jednak „szaleństwem czy pomieszaniem zmysłów”, czyli psychozą, w której dochodzi do zaburzenia postrzegania rzeczywistości.
Przyczyny choroby:
Depresja- jest wynikiem złożonych interakcji czynników społecznych, psychologicznych i biologicznych. Bardzo często osoby doświadczające trudnych wydarzeń życiowych są bardziej narażone na rozwój tej choroby, jednak może się ona pojawić bez uchwytnej przyczyny. Niestety nie są do końca znane i to powoduje, że współczesna medycyna ma problemy z w pełni skutecznym diagnozowaniem i leczeniem.Jakie możemy zatem wymienić główne przyczyny powstawania zaburzeń depresyjnych:
- CZYNNIKI BIOLOGICZNE:nie stwierdza się zmian w czynnościach biochemicznych mózgu dających się potwierdzić dostępnymi badaniami diagnostycznymi. W przypadku kobiet, których depresja dotyka najczęściej, można by wskazać na zmiany hormonalne w trakcie cyklu miesiączkowego, ale bezpośrednich dowodów brak.
- PREDYSPOZYCJE GENETYCZNE:wiemy tylko tyle, że czynnikiem ryzyka jest fakt doświadczania depresji przez rodziców osób chorych. Dowodów biologicznych jednak nie znamy.W przypadku większości spotykanych odmian stanów depresyjnych nie jest to choroba dziedziczna. Dziedziczymy jedynie predyspozycje do zachorowania, czyli pewne cechy temperamentu. W trakcie rozwoju nabywamy umiejętności radzenia sobie ze stresem, co z kolei chroni przed rozwojem objawów depresyjnych. W przypadku choroby afektywnej dwubiegunowej dziedziczenie jest bardziej zaznaczone.
- CZYNNIKI OSOBNICZE/ŚRODOWISKOWE: te są poznane najlepiej. Wiadomo bowiem, że depresja najczęściej dotyka ludzi żyjących w krajach rozwiniętych, w miastach i występuje zdecydowanie częściej u kobiet. Oznaczałoby to zatem, iż zaburzenia depresyjne mają związek z tempem życia, stresem, aktywnością, czy wręcz nadaktywnością zawodową. Wiek nie ma tu większego znaczenia, chociaż są pewne rodzaje depresji związane np. z wiekiem starczym. Inne czynniki sprzyjające to: bezrobocie, utrata najbliższych, zwłaszcza rodziców w dzieciństwie, współmałżonków, problemy w życiu rodzinnym, trudności adaptacji środowiskowej, złe doświadczenia życiowe, wystąpienie choroby przewlekłej itp.
Objawy:
Według Światowej Organizacji Zdrowia główne objawy depresji to:
- obniżony nastrój lub obojętność
- brak energii życiowej (anergia)
- brak odczuwania radości z rzeczy, które wcześniej przynosiły radość (anhedonia)
Dodatkowymi symptomami, których obecność świadczy o ciężkości choroby, są:
- negatywna ocena siebie,
- obwinianie się (poczucie nieuzasadnionej winy),
- pogorszenie funkcji poznawczych (gorsza pamięć, skupienie się)
- myśli i zachowania samobójcze,
- pogorszenie aktywności lub jej znaczne zaburzenie,
- zaburzenia snu (problemy w zasypianiu, wybudzanie się w nocy lub nad ranem z niemożnością ponownego zaśnięcia),
- zaburzenia apetytu, z towarzyszącą zmianą masy ciała.
Aby rozpoznać depresję niezbędne są co najmniej 2 objawy główne i 2 dodatkowe utrzymujące się przez większość dnia, w ciągu minimum 2 tygodni. Najczęściej osoby cierpiące na depresję mają tych objawów więcej i zwykle trwają one dłużej, narastają powoli.
Jak depresja wpływa na funkcjonowanie?
Depresja pogarsza codzienne funkcjonowanie. Osoba chora często izoluje się od bliskich, nie ma siły na utrzymywanie higieny, nie zależy jej na dobieraniu odzieży, jest płaczliwa, wątpi w poprawę sytuacji w jakiej się znalazła. Większość czasu spędza w samotności, bezczynnie bądź też codziennie aktywności sprawiają jej dużą trudność. Osoby chore mówią o poczuciu bezsensu, bezradności czy bezsilności.Pogorszenie pamięci i koncentracji uwagi sprawiają, że pacjent pracuje mniej wydajnie, bądź nie może pracować, odkłada decyzje, które zwykle podejmował bez problemów.
Kto diagnozuje depresję?
Każdy lekarz może postawić diagnozę depresji, jednakże największe doświadczenie mają lekarze psychiatrzy. Po pomoc można się udać także do Psychologa, który pomoże zebrać wywiad, wskazać na objawy depresji - jednakże diagnozą zajmują się lekarze.
Leczenie:
We współczesnej psychiatrii stosuje się różne formy leczenia, przy czym dominuje pogląd, że uzupełniają się one wzajemnie, a więc powinny być w odpowiednich proporcjach stosowane łącznie, mianowicie:
- FARMAKOTERAPIA:opiera się na stosowaniu odpowiednich lekówprzeciwdepresyjnych, a pierwsze istotne efekty działania pojawiają się zazwyczaj po 2–3 tygodniach. Środki te są skuteczne wobec objawów depresji i przede wszystkim bezpieczne oraz dobrze tolerowane, nie powodują uzależnienia. Leki przeciwdepresyjne należą do dwóch głównych grup i działają na neuroprzekaźniki w ośrodkowym układzie nerwowym. Są to tak zwane inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny oraz inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny. Depresja w chorobie afektywnej dwubiegunowej wymaga stosowania innych leków tzw. stabilizatorów nastroju (leków normotymicznych).Uwaga: o tym jaki lek zażywać, w jakiej postaci i jakich dawkach decyduje wyłącznie lekarz.
- PSYCHOTERAPIA:Istnieje naukowe potwierdzenie, że łączenie farmakoterapii i psychoterapii zdecydowanie poprawia wyniki leczenia. Potrzeba psychoterapii wynika ponadto ze zgłaszanych przez pacjentów oczekiwań co do rozmowy, ciepła, zaufania, porady itp. Realizowana jest w formie indywidualnej lub grupowej.
Jeśli nasz bliski jest gotów na współpracę i wizytę u lekarza, nie należy zwlekać. Im szybciej podjęte będzie leczenie, tym lepsze rokowanie. Bardzo często zdarza się, że chorzy wzbudzają w nas więcej zainteresowania, w związku z czym są odciążani od codziennych obowiązków, co w konsekwencji prowadzi do podtrzymania objawów. Warto zatem w tym zakresie zasięgnąć porady odpowiedniego psychoterapeuty.
Podsumujmy:
- depresja jest chorobą jak każda inna choroba fizyczna (somatyczna),
- ma swoje przyczyny, swój przebieg, możliwości leczenia farmakologicznego i psychoterapeutycznego,
- najczęściej odbywa się ambulatoryjnie, czyli chory nie musi przebywać w szpitalu,jeśli objawy nie są ciężkie i nie zagrażają jego życiu (nie są to nasilone myśli samobójcze ani tendencje do odebrania sobie życia),
- najbardziej kompetentnymi specjalistami w leczeniu depresji są lekarze psychiatrzy, ważna jest również psychoterapia i zrozumienie jej przyczyn powstawania,
- do terapii depresji służą leki przeciwdepresyjne, które nie uzależniają i są ogólnie dobrze tolerowane,
- leczenie depresji,żeby było skuteczne musi trwać odpowiednio długo minimum 6 miesięcy, zbyt wczesne przerwanie terapii może spowodować nawrót objawów i złego samopoczucia.
Źródło:
- Depresja -poradnikdlaopiekunów i bliskich. Odnaleźćsiebie.
- dr n. med. Iwona Patejuk-Mazurek (2022). Depresja w pytaniachi odpowiedziach.
